Każdy, kto próbował założyć swoją firmę, wie, że początki są nieustanną walką i zadbanie o siebie jest ostatnią rzeczą, o której się wtedy myśli.

Trzeba wszystko zaplanować, rozpisać budżet, opracować produkty, zarządzać zespołem, nie wspominając już o tym, że w kulturze startupów gloryfikacja przepracowania jest powszechna. Ale konsekwencje zaniedbania swojej kondycji mogą być poważne.

Stres i poczucie niepokoju są powszechne wśród przedsiębiorców, a według badań wydziału medycznego Uniwersytetu Kalifornijskiego 72% z nich przyznaje się do problemów ze zdrowiem psychicznym.

Stuart Hillston, psychoterapeuta i trener, który specjalizuje się w pracy z przedsiębiorcami, pracę biznesmena określa jako „dobrowolne krzywdzenie własnej osoby z psychologicznego punktu widzenia”. Dlaczego przedsiębiorcy są tak narażeni na problemy ze zdrowiem psychicznym? I jak mogą chronić się przed skutkami zaniedbania swojego zdrowia psychicznego?

W przypadku niektórych przedsiębiorców samopoczucie ulega zauważalnemu pogorszeniu wkrótce po rozpoczęciu działalności, u innych mija trochę więcej czasu aż efekty ciągłego naprężenia stają się widoczne. Taki był właśnie przypadek Paula Pallasa, założyciela firmy SWISCO, zajmującej się sprzętem komputerowym: „Przez lata ignorowałem problemy, jakie powodował stres związany z prowadzeniem działalności, aż w końcu dopadły mnie stany lękowe. W pracy zdawało mi się, że daję z siebie wszystko, ale gdy wracałem do domu, opadałem z sił”.

Stuart przyznaje, że najczęstsze problemy, z jakimi borykają się jego klienci, to lęk, stres i zerwanie relacji osobistych, skutkujące typowymi objawami wypalenia zawodowego: „Utrata energii, chęci, motywacji i pasji” – to są wszystko poważne problemy dla osób, które chcą zbudować dobrze prosperującą firmę.

W przypadku Diany Ganz, współzałożycielki firmy SuitShop, efekty przepracowania nie przyjęły formy gwałtownych zaburzeń psychicznych, ale nieustannie odczuwa presję: „Od pięciu lat harujemy na tę firmę i mam wrażenie, że utraciłam cząstkę tego, kim jestem. Już nawet nie wiem, co lubię robić poza pracą”!

Specjalistka w dziedzinie zdrowia psychicznego, Yolanda Saez Castello, przestrzega swoich klientów przed niepokojącymi objawami: „Słaba pamięć, rozkojarzenie, nadmierne zamartwianie się, ciągłe przygnębienie lub poczucie przytłoczenia, zbyt dużo lub zbyt mało snu, jedzenie lub picie ponad miarę” – to wszystko są problemy, które mogą być sygnałem ostrzegawczym przed czymś poważniejszym.

PAUL MÓWI, JAKA JEST CENA SUKCESU

„Jeśli zaczynasz osiągać sukcesy, mówisz sobie, że to dzięki ciężkiej pracy i w związku z tym pracujesz na tych wysokich obrotach nieustannie”.

Może się wydawać oczywistym, dlaczego przedsiębiorcy są tak bardzo narażeni na problemy ze zdrowiem psychicznym – stres związany z założeniem swojej firmy jest powszechnie znany – ale sprawy są nieco bardziej skomplikowane.

Większość z założycieli firm święcie wierzy, że sukces zdobywa się ciężką harówką. Jak mówi Diana, „Wydaje mi się, że to jest czas, przez który przechodzą wszyscy założyciele firm, to ciągłe poczucie przytłoczenia”. Zdaniem Stuarta ma to związek z poczuciem własnej wartości: „Przedsiębiorcy mają wyobrażenie tego, co wiąże się z byciem przedsiębiorcą, czyli skuteczność, dążenie naprzód i praca znacznie cięższa niż na zwykłym stanowisku”.

Ale kierowanie się wyłącznie pasją może być emocjonalnie wyczerpujące: „Kiedy mija ekscytacja i zdajemy sobie sprawę, że sukces nie przychodzi tak łatwo, jak nam się zdawało, wiele osób zaczyna się obwiniać”, mówi Paul. „A jeśli zaczynamy osiągać sukcesy, mówimy sobie, że to dzięki ciężkiej pracy i w związku z tym pracujemy na tych wysokich obrotach nieustannie”.

Są również oczekiwania związane z prowadzeniem firmy – inwestorów, współzałożycieli i pracowników, i wszyscy oni mają swoje własne potrzeby i plany. W przypadku inwestorów ta presja może się wiązać z nieustanną obawą o bycie zastąpionym, jeśli uznają, że sobie nie radzimy.

Ta mieszanka różnych nacisków sprawia, że problemy z samopoczuciem są nieuniknione dla wielu założycieli firm, a nawet można powiedzieć, że zadziwiające jest to, iż niektórym udaje się tak długo nie wykazywać widocznych oznak trudności.

Według Stuarta większość rzeczy, które zaważą na odniesieniu sukcesu, albo przynajmniej zminimalizują stres, należy zrobić na samym początku. Jedną z kluczowych kwestii jest podjęcie przemyślanej decyzji odnośnie tego, z kim planujemy współpracować. Jest to szczególnie istotne w przypadku współzałożycieli: „Jeśli zakładasz firmę ze wspólnikiem, czy znasz go naprawdę dobrze? Czy wybierasz tę osobę na wspólnika ze względu na posiadane przez nią niezbędne dla waszej firmy umiejętności? Wspaniale! Ale jaka to osoba? Jakie ma wartości? W jaki sposób się komunikuje, jak podejmuje decyzje i jaki ma stosunek do podejmowania ryzyka”?

Poznaj osobę, z którą będziesz pracować – zarówno wspólników, jak i inwestorów

To nie jest zwykły podcast biznesowy

Kat i Dahlia są stałymi gośćmi Making It Work – poważnego i rzetelnego podcastu biznesowego.

Tak samo należy być ostrożnym, decydując, od kogo wziąć pieniądze. „Większość przedsiębiorców tak bardzo pragnie zgromadzić kapitał, że bierze za przyjaciela każdego, kto oferuje im pieniądze. Nie sprawdzają, jacy to są inwestorzy”, mówi Stuart. „Wszyscy wiemy, że inwestorzy starannie wybierają firmy, w które inwestują. Ale czy wy sprawdzacie swoich inwestorów? Jeśli nie, to dlaczego”?

Dianie udało się uniknąć tej pułapki i bardzo cieszy się ze swojej decyzji: „Mamy świetny zespół inwestorów. Chcą, abyśmy się rozwijali. I my się rozwijamy. Niektóre firmy rozwijają się szybciej, ale mają one całkowite finansowanie. Nie chcemy presji, jaką wywiera przyjmowanie pieniędzy od instytucji”.

Utrzymanie zdrowego stylu życia jest jednym z kluczowych warunków do radzenia sobie ze stresem. Paul się z tym zgadza i uważa, że jest to jeden z głównych czynników, obok profesjonalnej terapii, który pozwala mu na osiągnięcie lepszego stanu psychicznego: „Czuję się świetnie – ćwiczę, dobrze się odżywiam, ale nie mogę tego zaniedbać, bo z czasem problemy zaczną się nawarstwiać i znów wrócę do złego samopoczucia i stanów niepokoju”.

Zapisuj codziennie, co poszło dobrze, a także, co poszło źle.
Czego Cię to nauczyło?

DIANA OPOWIADA O PIELĘGNOWANIU ZAINTERESOWAŃ

„Jeśli w tygodniu mogę spędzić kilka godzin w swoim ogródku i posłuchać podcastu, uważam to za świetny wynik”!

Mówienie ludziom, aby zmienili swój styl życia, może mieć według Stuarta również negatywne skutki: „Czy znacie osobę, która się wysypia, dobrze się odżywia i ćwiczy, a także nieustannie się odpręża psychicznie? Uważam, że to jest psychologiczne zawstydzanie, ponieważ daje się do zrozumienia, że jeśli się tych wszystkich rzeczy nie robi, szkodzi się samemu sobie – z własnej winy”.

Zamiast tego, zdaniem Stuarta, najlepszym sposobem na zapobieganie problemom ze zdrowiem psychicznym jest uodpornienie się: „Uodparniamy się poprzez narażanie się na rzeczy, które budzą w nas negatywne odczucia, aby udowodnić sobie, że możemy je przezwyciężyć”. Aby zbudować odporność, zaleca ćwiczenie refleksyjne: „Zapiszmy codziennie, co poszło dobrze, a także, co poszło źle. Co byśmy zrobili inaczej następnym razem? Czego się nauczyliśmy”?

Stuart zachęca również swoich klientów, aby skupili się na „ćwiczeniach pielęgnujących”, czyli rzeczach, które sprawiają im przyjemność, takich jak spotkania ze znajomymi, wyjście do kina, czy czytanie książki, i nie przestawali ich wykonywać. Potwierdzają to doświadczenia Paula i Diany. Paul mówi: „łatwo jest uważać, że wszystko, co dotyczy Twojej firmy jest ważniejsze niż zadbanie o siebie, ale nie można mieć poczucia winy, gdy się poświęca czas tylko sobie”. Diana zdała sobie sprawę z tego, że od dłuższego czasu nie poświęcała czasu na nic innego oprócz pracy, i w tym roku zajęła się uprawianiem ogródka: „Jeśli w tygodniu mogę spędzić kilka godzin w swoim ogródku i posłuchać podcastu, uważam to za świetny wynik”!

Innym przydatnym sposobem jest rozpoczęcie terapii podczas początkowego etapu po założeniu firmy, zanim pojawią się prawdziwe problemy. „Nie traktujmy terapii jako ostateczności, ale raczej jako coś wartościowego, co da nam wsparcie w trakcie całego procesu”, mówi Stuart.

W przypadku problemów ze zdrowiem psychicznym najważniejsze jest uzyskanie profesjonalnej pomocy najszybciej, jak to możliwe. Można zwrócić się do swojego lekarza lub poszukać prywatnego terapeuty. Niezależnie od tego, którą drogę obierzemy, zmierzenie się z problemami jak najwcześniej jest najlepszym sposobem na zadbanie o siebie.

Istnieje również wiele sprawdzonych technik, które można praktykować w domu, między innymi uważność, którą poleca Paul: „Pięć minut ciszy i skupienia na chwili obecnej, starając się wyłączyć ten cichy głos z tyłu głowy, mówiący, że musisz zrobić to czy tamto, ma olbrzymie znaczenie”.

Jeśli masz problemy, jak najszybciej sięgnij po profesjonalne wsparcie.

Yolanda rekomenduje techniki emocjonalnej wolności (ang. Emotional Freedom Technique lub Tapping): „Opierają się one na akupunkturze, ale nie stosuje się w nich igieł i wykonuje się je samodzielnie, dzięki czemu każdy może z nich skorzystać. A najlepsze moim zdaniem są fakty naukowe: udowodniono, że techniki EFT znacząco obniżają poziom kortyzolu, głównego hormonu stresu, który może przynieść wiele szkód, jeśli utrzymuje się na wysokim poziomie. Nie dziwi więc fakt, że badania naukowe wykazały znaczne złagodzenie stresu, niepokoju, lęków i poczucia przytłoczenia”.

Przede wszystkim należy pamiętać, że techniki wspierające zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie to nie wszystko. W pewnym momencie trzeba przemyśleć swoje obciążenie pracą i zredukować stres, w jakim żyjemy. Można przekazać innej osobie zadania, które są najbardziej stresujące dla nas, znaleźć bardziej skuteczne sposoby na dialog z współzałożycielami, lub po prostu zrozumieć, że rozwój firmy to nie jest wyścig i najprawdopodobniej masz na to trochę więcej czasu, niż Ci się zdawało.